Topuk dikeni, yaygın görülen ortopedik bir sağlık sorunudur. Topuk kemiği ile ayak parmaklarını birbirine bağlayan bir şerit olan plantar fasyanın esnekliğini kaybedip topuk kemiğine yapıştığı yerin iltihaplanması sonucu gelişir. Bu bölgede diken şeklinde bir kemik çıkıntısı oluşur. Genellikle yaklaşık 0,5 cm boyundadır. Bu yüzden her zaman çıplak gözle görülmez. Tıp literatüründe osteofit olarak isimlendirilen topuk dikeni tanısı bazen zor olabilir. Sıklıkla kas ve bağ dokusunda görülen uzun süreli gerginliğin sonucudur. Sert yüzeylerde yürümek, koşmak veya zıplamaktan kaynaklanan tekrarlayıcı stres, topuk dikeninin yaygın bir nedenidir. Topuğun ön kısmında ağrı, şişlik, ısı artışı gibi iltihap belirtileri görülür. Bununla birlikte her zaman ağrıya neden olmaz ve her topuk ağrısı topuk dikeni kaynaklı değildir. İltihap giderici ilaçlar, ortezler ve yeniden yaralanmayı önleyen önlemler ile tedavi edilir.
Topuk dikeni sıklıkla herhangi bir belirti vermez. En sık görülen şikâyetler aralıklı veya kronik ağrıdır. Özellikle topuk dikeninin oluşum noktasında iltihaplanma meydana gelirse özellikle yürürken ya da koşarken ağrı görülebilir. Genel olarak, ağrının nedeni topuk dikeni değil, bununla ilişkili olan yumuşak doku yaralanmasıdır. Birçok insan, topuk dikeni ve plantar fasiitte görülen ağrıları sabah ilk ayağa kalktıklarında ayak tabanlarına bıçak saplanması veya iğne batması şeklinde tarif eder. Ağrı daha sonra rahatsız edici bir acıya dönüşür. Genellikle uzun süre oturduktan sonra ayağa kalkıldığında keskin ağrı geri döner. Topuk dikeninde görülen diğer belirtiler şunları içerebilir:
- Topuk önünde inflamasyon ve şişlik
- Etkilenen bölgede ve çevresinde ısı artışı
- Topuk altında küçük, çıplak gözle görülebilen kemik benzeri çıkıntı
- Çıplak ayakla yürümeyi zorlaştıran topuk altındaki hassasiyet
Topuk dikenleri uzun süre boyunca kas ve bağ dokusunda meydana gelen zedelenme, aşırı yük binmesi veya zorlanma gibi durumlar sonucunda ortaya çıkabilir. Aşırı zorlama, topuk kemiğinin baskılanmasına ve topuk dikeninin oluşmasına neden olur. Topuk dikeni genellikle zaman içinde gelişir. Egzersiz veya spor sonrası aniden ortaya çıkmaz. Topuk dikeni, çoğunlukla topuk ağrısı gibi erken belirtiler verebilir. Bu belirtileri göz ardı etmemek ve en kısa süre içinde mutlaka bir hekime danışmak gerekir.